جواهرسازی چیست؟

هنر جواهرسازی با هزاران سال قدمت، حداقل متعلق به پنج هزار سال قبل از ميلاد، می باشد. آ‌ن‌ها رد پاى جواهرسازان ابتدایی را تا تمدن اوليه مصر و بين النهرين پيگيرى کرده و بالاخره به اين نتيجه رسيده‌اند که در گذشته، آويختن جواهرات، سمبلى براى اظهار قدرت، ایمان و نشانه اهميت و امتياز طبقه خاصى از مردم آن جامعه به حساب می آمده است. 
تعدادى از گنجينه‌هاى مربوط به تمدن 2500 سال پيش بين النهرين یافت شده که کشفيات آرامگاه سلطنتى شهر اور از جمله این موارد می باشد. در اين گنجينه اشياى گرانبهاى پرکار و گوشواره‌هاى لاجورد، مشاهده شده است. پرکاربردترین نوع جواهرسازی برای مقاصد سلطنتی مورد استفاده قرار می گرفته و از قیمتی ترین و زیباترین جواهرات در تاج های پادشاهی و خانواده های سلطنتی به کار می رفته است.

بیشتر بدانیم: جواهرات الهه زیبایی

تاریخچه جواهرات (فروشگاه اینترنتی جواهرات)

قرن ها پیش بومیان بر این باور بودند که طبيعت، تمام قدرت سحرآمیز خود را در گل و برگ و چوب و سنگ ذخيره کرده و افرادی که حلقه‌اي از گل يا نخ يا سنگ به دور گردن و کمر خود بیاویزند، تمام شکوه و قدرت طبيعت را به بهاي رواج زيبايي خریداری می نمایند. گرايش به زيبايي و زيباتر شدن هميشه و در تمام ادوار تاریخ وجود داشته است و تاریخ بشریت و زیورآلات هیچگاه جدا از هم نبوده اند. با ظهور اولين مدسازان ماقبل تاريخ (نخستين انسان‌هايي که به لحاظ آناتوميک مي‌توان آنها را انسان مدرن ناميد) قدرت‌هاي جادويي و نمادين زيورآلات برای بشریت آشکار شد. حالا هم برخي از مردم با اين باور که ارواح شرور از خانه و خانواده‌شان دور مي‌شود، نماد دلفين يا اسب تک‌شاخ را روي سنگ مي‌تراشند و بر سر در خانه‌شان نصب مي‌ کنند. برخی پیروان مسیحیت براي دفع ارواح بد و خبيث، دوري از گناه، حمايت در برابر انواع خطرها و دشمني و نجات‌ زن باردار هنگام زايمان، شمايل مسيح و حواريون را از طلا و کهربا مي‌سازند و روي ميز دعا قرار می دهند.

امروزه اغلب طرفداران وسايل زينتي و جواهرات خانم ها هستند درحالیکه هزاران سال پيش، مردها براي اولين بار با برگ درختان، موهاي خود را آراسته می کردند. 3000 سال پيش از ميلاد مسيح، نخستین کسانی که موفق به کشف طلا شدند، چون چکش‌خور خوبي داشت، از آن براي ساخت تاج و گردن‌بند فراعنه استفاده می کردند.
1400 سال پيش از ميلاد مسيح، در يونان باستان، مرواريدهاي زيبا به شکل‌ گل و صدف و پروانه تراش داده شد. 1100  سال بعد، يونانيان با استفاده از زمرد، عقيق سرخ، لعل کبود و مرواريد شروع به ساخت زيورآلات چندرنگی کردند. آنها سنگ‌هاي رنگي، شيشه و مينا را هم در کارهاي خود بکار می گرفتند.
طلاي معروف ايتاليا، 8 سال پيش از تولد مسيح به بازار آمد و از آن پس، آوازه‌ي زيبايي آن طلاها در سراسر جهان پیچید. در قرن 13 ميلادي، استفاده از جواهرات در اروپاي باستان رایج شد و به وفور لباس‌هاي اشرافي مملو از جواهرات با سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی بر تن زنان به چشم می خورد. در همین زمان در فرانسه، به تن داشتنِ کمربند زينتي و جواهرات براي شهروندان، ممنوع بود. با شروع رنسانس در قرن 14 و کشف راه‌هاي دريايي و سرزمين‌هاي جديد در آمريکا و استخراج طلا، استفاده از گردن‌بند و گوشواره و سنجاق لباس در طبقه اشراف رایج گردید. در اين زمان، زيورآلات تنها براي مراسم مذهبي کاربرد داشت و فقط تاجران ثروتمند قدرت خريد آن را داشتند. با گذشت زمان جواهرات هم مانند تمام چيزهاي ديگر فراگير و همگاني شد.
از قرن 16 طراحي جواهرات به شکل امروزی، آغاز شد. تمام زيورآلاتي که براي اولين بار در ايتاليا و فرانسه ساخته شده  اکنون در موزه هنر لندن و لوور پاريس نگهداری می شود.

در قرن 17 حلقه، انواع انگشتر و زنجير ساعت براي اولين بار در فرانسه ساخته شد. همزمان با انقلاب صنعتي در سال 1789 طراحي، ساخت و فروش جواهرات ممنوع و تقریباً 3 سال بعد رایج گردید. قرن 18 در اروپا، عصر پيدايش حرفه تراش جواهرات زيبا، به ويژه زيورهاى درخشنده از جنس الماس بود که تاکنون نیز ادامه دارد. قرن 19 را  آغاز شکوفايي جواهرات در اروپا بايد دانست. وقتي ويکتوريا در سال 1837 ملکه‌ي انگلستان شد، جواهرات بيشتر حالتي رمانتيک يا ناسيوناليستي داشتند. با به‌سلطنت‌رسيدن ملکه ويکتوريا، آمريکايي‌ها و انگليسي‌ها فعالیت خود را در زمینه ساخت جواهرات آغاز کردند.

ايتاليايي‌ها خريداران اصلي سنگ‌هاي قیمتی و مرواريدهاي اصلي شرقي بودند. تاجران ايتاليايي، جواهرات را با قيمتی مناسب از شرق خریداری و به قیمت ‌گزاف به اروپاييان مي‌فروختند. مرواريدهاي سفيد هند و ايران، در ميان جواهرات، ارزش بسیار بالایی داشتند.  1300 سال پیش، ونيزي‌ها کم کم برای افزایش فروش و سود حاصل از آن، ساخت سنگ‌هاي مصنوعي شبيه مرواريد را آغاز نمودند و با قيمت  پايين‌تر به مردمان عادي می فروختند. آنها با مخلوط کردن پودر شيشه سفيد، سفيده تخم‌مرغ و ماده لزج حلزون، مرواريد مصنوعي تولید می کردند.

با فوت شاهزاده آلبرت، جواهرات مردگان مرسوم شد. جواهرات مرده، شامل تمامي سنگ‌هاي گرانبهاي مشکي بود که به صورت تاج بر روي سر مرده می گذاشتند. اطرافيان آنها تا چندین ماه هيچ زیورآلات و جواهري نمی پوشیدند.

از سال 1960 به بعد، طراحان جواهرات از روش‌ها و طرح‌هاي سنتي کمي فاصله گرفته و شروع به ساخت جواهرات فانتزی کردند. اولین کسانی که از سبک جواهرات فانتزی استقبال کردند، بازيگران مشهور هاليوودی بودند و همین دلیل اصلی رونق اين سبک از جواهرسازي در جهان بود. 

با کشف سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی جدید، فلزات گرانبها و مواد تزئینی، همراه با پیشرفت ابزار جواهرسازی و متالوژی، موجب شده هنر جواهرسازی تنها مختص قشر مرفه جامعه نباشد و افراد از طبقات اجتماعی متفاوت امکان دسترسی به جواهرات ظریف و زیبا را داشته باشند. 
امروزه جواهرسازی یکی از پردرآمدترین مشاغل به شمار می رود. اشخاص با گذراندن دوره های آموزشی و دارا بودن مقداری خلاقیت، به سادگی می توانند در منزل کسب درآمد نمایند.

تاریخچه فلزات در جواهرسازی

قدمت استفاده از فلزات در جواهرسازی به هزاران سال پیش و آغاز تمدن بشری بازمی گردد. بیش از 6000 سال پیش از میلاد مسیح، اجداد باستانی ما در بین النهرین، مصر، یونان و روم برای مصارف گوناگون از جمله جواهرسازی، از انواع فلزات استفاده می کردند. در ابتدا از آهن و طلا در این هنر استفاده می کردند که با گذشت سالها و کشف مس و نقره کم کم تنوع فلزات در ساخت جواهرات بیشتر شد.

فلز معمول و پرکاربرد در جواهرسازی 

تاکنون هیچ ماده ای همانند طلا نتوانسته قلب و ذهن افراد را به خود درگیر و چشم ها را خیره نماید. طلا به دلیل کمیابی و درخشش فوق العاده اش در تمامی ادوار محبوب همگان بوده است. استفاده از طلا در جواهرسازی در زمان اسکندر مقدونی متداول گردید و بیش از 15 قرن است که طلا به عنوان جزء اصلی و اساسی زیورآلات مورد استفاده قرار می گیرد. در زمینه ساخت جواهرات، کار کردن با طلا راحت تر از سایر فلزات می باشد. طلای خالص بیش از حد برای استفاده  نرم است و به همین خاطر آن را با آلیاژهای دیگری چون مس و روی مخلوط می نمایند.

درجه خلوص طلا بر اساس عیار آن مورد بررسی قرار می گیرد که به شرح زیر است :
طلای 24 عیار : 99.9%
طلای 22 عیار : 91.7%
طلای 18 عیار : 75%
طلای 14 عیار : 58.3%
طلای 12 عیار : 50%
طلای 10 عیار : 41.7%

پس از طلا پرکاربرد ترین فلزات در ساخت جواهرات عبارتند از : نقره، پلاتین، استیل، تیتانیوم، پالادیوم، مس و…

سنگ های پر کاربرد در ساخت زیورآلات و صنعت جواهرات 

سنگ هایی که در ساخت جواهرات کاربرد بسیار دارند عبارتند از: 
الکساندریت، یاقوت، آکوامارین، سیترین، الماس، زمرد، لعل، یشم، سنگ لاجورد، حجر القمر، مورگانیت، عقیق سلیمانی، اوپال، کهربا، مروارید، زبرجد، روبلیت، یاقوت سرخ، تانزانیت، فیروزه و…

اگر به جواهرات علاقه مند هستید به شما پیشنهاد می کنیم

این مطلب را بخوانید

جواهر یا جواهرات

طراحی طلا و جواهر

مراحل متعددي باید پشت سر گذاشته شود تا يک محصول، توليد شده و مورد استفاده قرار بگيرد. مهمترين مرحله ساخت جواهرات، خلق ايده و ساخت قالب اصلي می باشد.  پس از انجام ديگر مراحل توليد، محصول نهايي وارد بازار مي شود. در گذشته ايده اوليه، توسط هنرمند صنعتگر به شيوه سنتي توسط ابزارهای دستی بر روي فلز نقره يا موم، قالب سازي شده و نتيجه کار براي توليد انبوه وارد ساير مراحل تراش و حکاکی و ... می شد.
اين کار نيازمند مهارت، تجربه، دقت بالا و البته صرف زمان زيادي بوده است. امروزه با پيشرفت تکنولوژي، روش کار در مرحله قالب سازي  کاملاً تغيير کرده و اين بخش توسط نرم افزارهاي مختلف  نظير راينو و ماتريکس انجام مي گردد، به اين صورت که بعد از تاييد ايده اوليه، طرح توسط افراد متخصص در نرم افزار به صورت سه بعدي مدل مي شود و اين مدل توسط دستگاه هاي پيشرفته با جديدترين تکنولوژي روز دنيا ساخته و به عنوان قالب اصلي براي توليد مورد استفاده قرار مي گيرد.
استفاده از نرم افزار ويژگي هاي منحصر به فردي دارد از جمله: افزايش سرعت و دقت، کاهش خطا، امکان کنترل وزن محصول، کيفيت بالاي قالب و امکان ساخت قالب هاي پيچيده و خاص.
در سالهای اخیر، ورود اتوماسيون به صنعت طراحي طلا و جواهر در دنيا و ايران، انقلابي اساسی در اين حرفه پدید آورده و با وارد شدن دستگاه هاي توليد قالب اوليه، دستگاه هاي تراش CNC، دستگاه هاي پرينتر سه بعدي و دستگاه هاي ليزري نياز به طراحان کامپيوتري کاملاً محسوس است. افزايش سرعت دستگاه هاي توليد قالب اوليه از يک دهه ي گذشته تاکنون همراه با پيشرفت علم و تکنولوژي باعث شده همواره نياز به طراحان طلا و جواهر با کامپيوتر در تمام دنيا و همچنین در کشور افزايش يابد. دانشجويان و فارغ التحصيلان رشته هاي هنري و فني و مهندسي مرتبط با اين تخصص (رشته هاي طراحي صنعتي، گرافيک، نقاشي، هنر هاي تجسمي، مجسمه سازي و کامپيوتر) مي توانند با سرعت و سهولت بيشتري طراحي طلا و جواهر با کامپیوتر را فرا گرفته و وارد بازار کار و کسب درآمد در اين تخصص جديد شوند.

سایر مقالات

سنگ زمرد

سنگ عقیق

نگین انگشتر عقیق

آشنایی با سنگ یاقوت