آشنایی با سنگ یاقوت

سنگ یاقوت نام خود را از واژه لاتین به معنای قرمز، گرفته است. این گوهر زیبا یکی از چهار سنگ قیمتی به همراه الماس، یاقوت کبود و زمرد محسوب می شود. یاقوت سومین سنگ قیمتی با فرمول شیمیایی AI2O3 و درجه سختی 9 ، دومین سنگ سخت پس از الماس است. در قدیم در سینه کاهنان و تزئین اسلحه، استفاده از یاقوت مرسوم بوده است. یاقوت به عنوان سنگ قیمتی اشراف زاده ها شناخته شده بوده است. در برخی از فرهنگ های باستان از سنگهای قیمتی یاقوت برای پیش بینی آینده استفاده می شده است.

خواص سنگ یاقوت

خواص سنگ یاقوت سرخ هزاران سال است که در اسطوره‌ها و افسانه‌های کشورها جایگاهی ویژه دارد و حاکمان در سراسر دنیا از آن به عنوان سنگ طلسم و چشم زخم استفاده می‌کردند.

کاترین آراگن یاقوت سرخی داشته که گفته شده است شب قبل از اعلام رسمی طلاق هنری هفتم از کاترین، رنگ آن تیره و کدر شده بود.

شاه هنری پنجم در سال 1415 هنگام جنگ با فرانسه در اگنیکورت، در کلاه رزم خود یاقوت سرخ بلک پرنس داشت. اما بعداً فهمید که آن سنگ  یک اسپاینل بیشتر نبوده است.

هندوها بر این باورند که درخشش قرمز رنگ سنگ یاقوت سرخ (Ruby ) از آتشی درونی نشأت گرفته و هیچ انسانی قادر به خاموش کردن آن آتش نمی باشد.

اعتقاد بر این است که این گوهر زیبا، عشق ورزی، پرورش استعداد ها، سلامتی، دانش و ثروت را تقویت می کند. بهبود انرژی و تمرکز، خلاقیت، وفاداری، افتخار را برای فرد به ارمغان می آورد. باور پیشینیان بر این بوده است که یاقوت محافظت از خانه، دارایی و خانواده است. به طور کلی این سنگ  به سنگ جذب ثروت و تقویت کننده انرژی‌های جادوگری شهرت دارد و هدیه گرانبهایی برای بودا و کریشنا محسوب می شده است. یاقوت چاکرای قلب را تحریک می کند و ضمن اینکه در برابر حملات روانی محافظت می نماید، موجب پرورش نیروهای معنوی می گردد.

در گذشته، سنت هیلدگارد و بنژان توصیه می کردند بر علیه بیماری های همه گیر و عفونی از جمله طاعون از این سنگ استفاده گردد. ابوریحان برای تنظیم گردش خون بیماران قلبی، کم خونی، تقویت گرمی مزاج و غدد فوق کلیوی استفاده از این سنگ را پیشنهاد می کرد. موجب درمان فشارخون پایین، ضعف و ناتوانی می شود و با به جریان در آوردن خون در مویرگهای چشم باعث تقویت  آن می گردد.

خواجه نصیر در تنسوخ نامه نوشته است: " حکماء هند می گویند که چون یاقوت با خود دارند از علت طاعون در امان باشند  و بر آن کس که دارد عمل ننماید و اگر یاقوت را در دهان گیرند به خاصیت دل را قوت دهد و اندوه و غم کاسته و تشنگی را بنشاند و در دهان سرد بماند بر خلاف سایر جواهر و اگر دائما با خود دارند در چشم مردمان باشکوه باشند و خون صافی گرداند."

خصوصیات زمین شناسی یاقوت

یاقوت بخشی از گونه های سرخ‌رنگ و متبلور کوراندوم می باشد که پس از الماس سخت‌ترین کانی‌ها به شمار می رود. کوراندوم از کانی‌های سنگ‌های آذرین است و نوعی آلومین (اکسید آلومینیوم) محسوب می‌شود که حاوی مقدار کمی ناخالصی از عناصری نظیر تیتانیوم، مس، منگنز، کروم و آهن می باشد که باعث ایجاد رنگ‌های مختلف مانند آبی، زرد، بنفش، صورتی، نارنجی، و سرخ در کوراندوم می‌ گردد. کوراندوم‌هایی که رنگی به‌جز سرخ و صورتی داشته باشند یاقوت کبود نامیده می‌شوند و کوراندوم‌های سرخ‌رنگ و صورتی با نام یاقوت سرخ شناخته می‌شوند.

معادن یاقوت

ذخایر مهم یاقوت در برمه، ویتنام، تایلند، پاکستان، سریلانکا و تانزانیا می باشد که از بین آنها مهمترین ذخایر در طول تاریخ از نظر کیفیت معدن موگوک و هسو در برمه می باشند که برای توصیف رنگ آنها از اصطلاح "خون سرخ کبوتر" استفاده می شود. در این معدن لایه های رسوبی شامل یاقوت قرمز در عمق چند متری زمین و گاهی 8 متری قرار دارند. در حین استخراج یاقوت سرخ ممکن است کانی هایی نظیر بریل، تورمالین، یاقوت کبود، اسپینل، توپاز، زیرکن، مون استون، گارنت و کیانیت همراه آن یافت شود.

روش استخراج یاقوت

یاقوت سرخ را می توان از شکافها و کانال های بسیار ریز و حفره های کوچک مثل سایر کانی های دیگر به دست آورد. استخراج این سنگ از معادن ذخیره اولیه از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست و بیشتر معادن هنوز به روش ابتدایی که قرن ها کار کرده اند، عمل می کنند. آنها از کف رودخانه ها برای پیدا کرن یاقوت استفاده می کنند و با روش سنتی و دستی از دیگر  معدن ها استخراج می کنند. این روش قدیمی قرنهاست که از طریق شستن شن و ماسه های رسوبی کف رودخانه جهت یافتن این گوهر انجام می شود.

یاقوت طبیعی به شکل بسیار پیچیده ای زشت و نا هموار است، یاقوت های (راف) یا تراش نخورده سنگ هایی  بی رنگ و بدشکل هستند. اما  در تراش و صیقل، درخشش بالای آنها خودنمایی می کند.(قابل مقایسه با الماس)، و رنگ قرمز غنی آنها خاص و خیره کننده است. 

بهسازی یا احیا یاقوت

علاوه بر یاقوت در وضعیت طبیعی آن، برخی سنگهای قیمتی یاقوت به دو روش، "رنگ آمیزی و حرارت دادن(Heat) " بهسازی می شوند. 
یاقوت های با کیفیت پایین بعضی اوقات با حرارتی تقریباً 3300 درجه فارنهایت احیا یا بهسازی می شوند تا سنگهای قیمتی شفاف تر شده و رنگ آن را برجسته تر نشان دهند. روش دیگر بهسازی برای بهبود شفافیت پر کردن شکستگی ها با  سرب می باشد.
در زمان گرم شدن یاقوت، بعضی از یاقوت ها رنگ می شوند. روش رنگرزی با توجه به منبع فناوری متفاوت خواهد بود. معمولاً سنگهای قیمتی یاقوتی که مختلط یا مخلوط هستند را در کوره های رنگی حاوی رنگهای ارگانیک یا گیاهی قرار می دهند. از نمک های شیمیایی و رنگدانه های طبیعی نیز ممکن است استفاده شود. گاهی این سنگ ها برای چند هفته خیس می شود تا رنگ به طور کامل به سنگ نفوذ کند و رنگی یکنواخت در سطح به وجود آید.

مراقبت مناسب از یاقوت

سنگهای یاقوت را با آب صابون ولرم و یک برس نرم تمیز نمایید. بعد از شستن آن، سنگ را به خوبی بشویید. یاقوت را می توان با بخار تمیز کرد، اما مراقب باشید گرم نشود. معمولاً به عنوان پاک کننده اولتراسونیک ایمن می باشد. اگرچه برای نگهداری طبیعی پایدار است، سنگهای قیمتی یاقوت احیا نشده را می توان با پودر اسید بوریک احیا کرد. سنگهایی که رنگ شده هستند یا دارای شکستگی و حفره هستند، می توانند توسط اسیدهای خفیفی مانند آب لیمو دچار آسیب شوند.

در سایت جواهری ایران جم لند انواع سنگ یاقوت و سنگهای قیمتی را مشاهده و خریداری نمایید.

تشخیص یاقوت اصل از بدل

اخیراً تولید یاقوت های مصنوعی و غیر طبیعی که دارای ترکیبات شیمیایی و اپتیکی مشابه یاقوت های سرخ اصل هستند بسیار رایج شده است. یکی از تفاوتهای اصلی آنها این است که که یاقوت سرخ طبیعی اشعه ماورابنفش را از خود عبور می دهد ولی در مورد یاقوت غیرطبیعی این امر صدق نمی کند. در گذشته سنگ شناسان جهت تشخیص یاقوت اصل از بدل، سنگ را در دهن خود قرار داده و تا اگر به سنگ رنگی اضافه شده باشد به کمک آب دهان مشخص گردد.

تشخیص این امر نیاز به تجربه و مهارت بسیار دارد. بهترین کار مراجعه به مراکز گوهرشناسی و افراد متخصص در این زمینه می باشد. کارشناسان ما در گالری نقره جات و زیورآلات irangemland.com آماده خدمات رسانی به شما عزیزان در این زمینه هستند.

سنگ های یاقوت مشهور

یاقوت قرن هاست که در صنعت جواهر استفاده می شود و می توان آنرا در سبک های مختلف از جواهرات هندی گرفته تا هنر دکو و جواهرات معاصر مشاهده نمود.

سنگ های مشهور یاقوت به دلیل زیبایی و رنگ یاقوت ادوارز است که 167 قیراط وزن دارد و در موزه تاریخ ملی لندن نگهداری می شود.
همچنین یاقوت ستاره ای روزر ریوز به وزن 138.7 قیراط در موسسه اسمیتسونیان واشنگتن نمایش داده می شود.
یاقوت ستاره ای دی لانگ به وزن 100 قیراط در موزه تاریخ ملی نیویورک می باشد و یاقوت صلح به وزن 43 قیراط در سال 1919 کشف شد.
یاقوت ها عناصر مهمی در شکوه و عظمت خانواده های سلطنتی محسوب می شدند.
یاقوتی به وزن 250 قیراط در تاج پادشاه بوهم به کار رفته است.
سایر یاقوت های بزرگ یاقوت پرنس بلک و یاقوت تیمور در جواهرات سلطنتی بریتانیا است که در واقع لعل بدخشان هستند زیرا تا ابتدای قرن 19 تصور می کردند که لعل های بدخشان همان یاقوت است.
یک حلقه یاقوت بسیار مشهور به وزن 8.24 قیراط توسط ریچارد بورتون به الیزابت تیلور داده شد. در اطراف آن الماس و طلا بکار رفته بود. این حلقه را وان کلیف و آرپلز ساخته و با قیمت 4.2 میلیون دلار در سال 2011 فروختند.
همسر سوم الیزابت تیلور به او یک یاقوت کارتیه به همراه تزئینات الماس به ارزش بیش از 5 میلیون دلار هدیه کرد.
گران ترین حلقه یاقوتی که تا بحال به فروش رفته است حلقه برمه به وزن 32.08 قیراط بوده و با قیمت 6.74 میلیون دلار به ثبت رسیده است.
در 26 نوامبر 2013 یاقوت برمه و گردنبند الماس در هنک کنگ به قیمت 6.4 میلیون دلار فروخته شد. این بالاترین قیمتی بود که تا بحال برای گردنبند پرداخت شده است.
یاقوت ها کاربرد علمی بسیار دارند. اولین لیزرها از بلور یاقوت مصنوعی ساخته شده اند.

سایر مقالات

سنگ زمرد

جواهر یا جواهرات

جواهرات الهه زیبایی

سنگ عقیق و خواص اعجاب انگیز