سنگ لاجورد کد0011

سنگ لاجورد ، خواص و کاربردهای آن

هزاران سال است که از لاجورد به عنوان سنگ قیمتی و تزیینی استفاده میشود .
این سنگ از اوایل سده 7 قبل میلاد از افغانستان استخراج شده و سپس از مناطق دیگری نظیر ارمنستان ، پاکستان و مناطقی در افریقا نیز بدست آمده است .
ماسک تدفینی فرعون باستانی مصر ، شاه توت ، به این سنگ آراسته شده بوده است
این سنگ تاریخی ، نام خود را وامدار رنگش است .
کلمه لاتین لاپیزlapiz به معنی سنگ بوده و کلمه lazaward در عربی و فارسی هم از واژه لاتین گرفته شده اند .
در مناطق دیگر دنیا ، رنگ آبی از کلمه لاپیز گرفته شده است مانند کلمه انگلیسی Azur در ایتالیایی Azzurr در لهستانی Azu در اسپانیایی azul و رومانیایی Azuriu .
امروزه سنگ لاجورد یکی از مهمترین سنگ ها آبی مات در دنیاست .
لاجورد ، در طی مراحل زمین شناسی به صورت مرمر کریستالی است و به خاطر ترکیب آن ، بیش از اینکه یک کانی باشد ، یک سنگ محسوب می شود .
این سنگ اساسا از لازوریت تشکیل می شود در حالیکه ترکیبات مابقی آن از سودالیت ، کلسیت ، پیریت و دیگر مواد معدنی مکمل می باشد .
رنگ این سنگ در اثر نوع ترکیبات موجود در آن به وجود آمده است .

رنگ لاجورد

بااینکه نام انگلیسی لاجورد، سنگ آبی است ، رنگ آن می تواند بین آبی سبز کمرنگ تا سبز آبی متوسط و تیره متغیر باشد .
رنگ آبی آن به خاطر عناصر رنگی گوگردی در آن است .
بهترین انواع آن سنگ هایی هستند که رنگ در آنها یکنواخت و بدون هیچی رگه ای از کلسیت ها باشد
(البته دیده شدن مقادیر لکه پیریت طلا به صورت لکه در آن قابل قبول است ) مقدار زیاد پیریت در این سنگ سبب افزایش رنگ سبز می شود
در حالیکه کلسیت می تواند ماده ای غالب در ترکیب بوده و رنگ آبی کمرنگ تری را باعث می شود .
لاجورد های گرانقیمت آندسته از سنگ ها هستند که رنگ یکنواخت دارند ، دارای اندکی پیریت یا کلسیت هستند و یا به رنگ بنفش – آبی هستند .
این چنین لاجورد هایی معمولا به ایرانی و یا افغانی معروفند .
لاجورد معمولا به همراه صفاتی چون نام مناطقی مانند لاجورد شیلی و … می آید .
این صفات لزوما به معنی این نیستند که این سنک به آن منطقه تعلق دارد بلکه به رنگ آن برمی گردد به این معنی که مثلا لاجورد شیلی دارای رنگ سبز دارای اثرات کلسیت زیاد می باشد .

نگهداری و تمیزکردن لاجورد

سنگ لاجورد نسبتا سخت است با این حال نسبتا نرم (درجه سختی 5-6) است و از بسیاری سنگ های دیگر نرمتر است .
این سنگ در صورت نگهداری خوب ، سالها دوام خواهد داشت .
این سنگ به فشار زیاد و حرارت بالا و مواد شیمیایی شوینده خانگی حساس است .
از قرار دادن آن در مجاورت سفیدکننده و اسید جلوگیری کنید .
هنگام تمیز کردن آن ، از آب ولرم و کمی صابون و پارچه یا برس نرم استفاده کنید.
(مراقب باشید در صورتی که لاجورد رنگ شده باد برای تمیز کردن آن از این روش استفاده نکنید.
ابتدا بخشی از سنگ را بشویید و دوام رنگ آنرا بررسی کنید )

مانند دیگر سنگها ، ابتدا صابون روی سنگ را به طور کامل با آبکشی زیاد بزدایید و سپس آنرا به خوبی خشک کنید

قبل از انجام فعالیت های ورزشی ، شستن ظرف ، فعالیت باغبانی و یا انجام کار خانه ،زیورالات مزین به این سنگ را از خود در آورید .
بهترین راه نگهداری آن در پارچه ای نرم و یا در جعبه طلا و جواهرات پوشیده با پارچه – به صورت جداگانه- است.

لاجورد چیست؟

لاجورد یک کانی نیست بلکه سنگی متشکل از اوگیت ، کلسیت (سفید رنگ) ، دیوپسید ، میکا ، هوینیت (آبی رنگ) ، هورنبلند ، پیریت (برنزی) و کانی مهم اصلی لازوریت همراه با سودالیت (آبی رنگ) می باشد. اغلب به صورت دوازده سطح مستطیل شکل (رومبیک دودکاهدرون) و مکعب یافت می شود ؛ آبی رنگ است و به همین دلیل ، به آن سنگ آبی (Bluestone) نیز می گویند. زیبایى آن به مقدار وجود این کانی ها وابسته است.
لاجورد از رنگ آبى متمایل به آبى سبز تا آبى ارغوانى سیر متفاوت است. رنگ ایده آل آن آبى سیر با عمق و شدت فوق العاده است.
برقی شیشه ای یا مومی دارد اکثر انواع معمولی آن دارای رگه ها و نوارهای رنگین می باشند و در انواع مرغوب آن انتشار رنگ به صورت منظم دیده می شود. نسبت به حرارت ، فشار ، محلول های گرم یا اسیدها و محلول های قلیایی بسیار حساس می باشد.
از آن به صورت مهره یا گردنبند ، یا ساخت نگین های کابوشن استفاده می شود.
این سنگ قیمتی آبی رنگ است که به خاطر رنگ آبی سیر آن و قابلیت پودر شدن و کنده کاری روی آن از هزاران سال پیش در جهان خواهان زیادی داشته است.
ورقه لاجورد صیقل خورده با دانه هاى پیریت درون آن، در مشرق زمین به آسمان پرستاره تشبیه شده است. در کتاب هاى قدیمى (55 پس از میلاد) ، لاجورد را به عنوان پادزهرى براى نیش مارهاى سمى توصیه کرده اند.

رنگ بندی

افغان ها سه نوع لاجورد را طبقه بندى مى کنند :

• لاجورد نیلى که بهترین نوع جنس و رنگ را دارد.
• لاجورد آسمانى که آبى کمرنگ است.
• لاجورد سبز که گاهى با فیروزه اشتباه گرفته مى شود.

همان طور که گفته شد بهترین رنگ آن آبی مایل به بنفش با هاله متوسط تا تاریک و با غلظت رنگ زیاد است. در نوع مرغوب آن کریستال های کلسیت قابل مشاهده نبوده و ممکن است حاوی نقاط طلایی رنگ پیریت باشد. لاجوردهای کم ارزش دارای جلای مات بوده و متمایل به سبز هستند و کریستال های سفید کلسیت در آن مشاهده می شوند.

درجه بندی

نوع گرانبهای این سنگ در بازارهای جهانی عبارتند از:

• Persian یا Afghan : دارای هاله متوسط تا زیاد و حاوی مقدار کمی پیریت و فاقد کلسیت می باشد و رنگی آبی متمایل به بنفش دارد.
• Russian یا Siberian : دارای درجات مختلف رنگ آبی با غلظت های مختلف می باشد. حاوی پیریت بوده و ممکن است کلسیت نیز در آن دیده شود.
• Chilean : نقاط سبز رنگی در آن دیده شده و حاوی کریستال های سفید کلسیت به صورت شجره می باشد.

معادن

استخراج این سنگ بیش از 6500 سال در بدخشان افغانستان رواج داشته است ( در دوران هخامنشیان ، افغانستان جزئی از ایران بود .) کیفیت و ذخیره لاجورد افغانستان در جهان بی نظیر است و یک گنج جهانى محسوب می شود.
معدن لاجورد روسیه در جنوب غربی دریاچه بایکال واقع شده و حاوی لاپیس لازولی، مرمر دولومیتیزه می باشد.
در شیلی ، در شمال شهر سانتیاگو ، سنگ لاپیس لازولی با کیفیت نامرغوب به دست می آید که دارای لکه ها و رگه های متعدد کلسیت می باشد.

بهسازی لاجورد :

یکی از بهترین روش ها ، رنگ کردن آن ها است که با این عمل رنگ سنگ تقویت گشته و باعث پنهان شدن کریستال های سفید رنگ کلسیت می شود. اما با استون یا الکل رنگ پوششی آن پاک می شود. بدین خاطر، در برخی مواقع سطح سنگ را با استفاده از موم یا پلاستیک می پوشانند.همچنین می توان لاجوردهای رنگ نشده را در موم یا روغن قرار داد که این مواد به داخل سنگ نفوذ کرده و سبب افزایش جلا و بهبود رنگ آن می شود.

بدل لاجورد:

به دلیل قیمت بالای این سنگ، بدل های آن از مدت ها قبل توسط مصریان استفاده شده است. از نمونه بدل های آن می توان از شیشه یا پلاستیک نام برد. از نمونه های بدلی طبیعی آن هم می توان به Howlite رنگ شده و یا سودالیت اشاره نمود.
( کانی سودالیت مانند سنگ لاجورد دارای ناخالصی های پیریت می باشد و به همین جهت تمایز این دو سنگ از یکدیگر بدون اندازه گیری وزن مخصوص آن ها مشکل است.)