سنگ های فیروزه ای در ایران و جهان دارای کاربردهای وسیعی می باشند. از جمله موارد مورد استفاده سنگ فیروزه در سنگ درمانی می باشد که در درمان بسیاری از امراض مورد استفاده قرار می گیرد. سنگ فیروزه دارای انواع و اقسام گوناگونی می باشد که از جمله انواع سنگ فیروزه می توان به فیروزه ی عجمی، شجر، چغاله سفید و نیم رنگ، فیروزه عربی، گل کاسنی، خاکه و غیره اشاره نمود. فیروزه یکی از پرطرفدارترین سنگ ها در ایران و در بین مسلمانان هست به خاطر احادیث و سیره ای که داریم و طرفداران بسیاری هم در سطح جهان داره به خاطر خواص منحصر به فردش.
سنگ فیروزه چیست؟ و انواع آن کدامند؟
سنگ های فیروزه در زمره سنگ های آذرین قرار دارند و بیشتر در نواحی آتشفشانی یافت می شوند که بسیار گران قیمت می باشند. سنگ فیروزه دارای مشخصات ظاهری و کیفی بسیاری است که در ادامه این مقاله به آنها اشاره خواهیم کرد. همچنین سنگ های فیروزه در انواع و اقسام مدل ها وجود دارند که از جمله مهمترین آنها، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
فیروزه عجمی: سنگ های بادامی شکل و به رنگ آبی پررنگ که گران ترین نوع سنگ فیروزه می باشند.
فیروزه چغاله نیم رنگ: تقریبا به فیروزه عجمی شبیه می باشد ولی دارای لکه های سفید با رنگ آبی کمرنگ تر نسبت به فیروزه عجمی می باشد.
فیروزه چغاله سفید: این نوع فیروزه مانند چغاله نیم رنگ با رنگی روشن تر وجود دارد.
فیروزه شجری: این نوع فیروزه از تراشیدن سنگ باطله ها به شکل گرد، اشکی، چهارگوش و … پدید می آیند.
فیروزه گل کاسنی: این فیروزه به رنگ سبز پررنگ متمایل به خاکستری می باشد که به فیروزه تلخ نیز شهرت دارد.
فیروزه خاکی: این فیروزه سنگ باطله ندارد و به رنگ آبی روشن تا تیره در معادن یافت می شود و از قیمت بالایی برخوردار می باشد.
و…
از سنگ فیروزه در چه مواردی استفاده می شود؟
سنگ های فیروزه ای علاوه بر کاربردی که در درمان بیماری ها دارد، به عنوان وسایل زینتی و تزئینی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. از این سنگ در انواع جواهر سازی، ساخت گردن آویز، انگشترهای مردانه و زنانه ی زیبا، گوشواره، دستبند و بسیاری دیگر از وسایل زیور آلاتی استفاده می شود. علاوه بر زیور آلات در ظروف خاص نیز استفاده می شود که بیشتر جنبه ی تزئینی و دکوری دارند.
سنگ فیروزه در طول تاریخ همواره مورد توجه انسان ها قرار گرفته است. شاید مهم ترین دلیل اهمیت بشر در طول تاریخ به خواص سنگ فیروزه نیز مربوط باشد. از انواع سنگ فیروزه می توان به نوع شجر و فیروزه عجمی اشاره کرد. از مشخصات سنگ فیروزه می توان به رنگی جذاب آن اشاره کرد که بسته به نوع رنگ آن، آبی آسمانی یا آبی تیره می تواند بسیار گران و یا ارزان باشد.
تاریخ استفاده سنگ فیروزه در ایران
در ایران قرن های متمادی در این کشــور به طور گسترده برای تزیین اشیاء، مساجد و داخل و خارج بسیاری از بناهای مهم استفاده شده است. این شیوه ساخت و ســاز ایرانی بعدها به شبه قاره هند نیز راه پیدا کرد و در ســاخت تاج محل نیز از فیروزه استفاده شده است. و این رنگ، نمادی از بهشت خدا بر روی زمین تلقی می شد. کاوش های باستان شناسی که در منطقه آسیای میانه صورت گرفته، نشان می دهد در گورهای ثروتمندان این منطقه و سراسر حوزه قفقاز، فیروزه ایرانی یافت شده است.
یکی از مهم ترین یافته های باستانی در شمال شرق ایران در محوطه تپه برج اطراف معدن تاریخی نیشابور مربوط به اسکلت زنی حدود 45 ساله است که یک قطعه سنگ فیروزه سوراخ شده در نزدیکی کمر اسکلت شناسایی شد. آزمایشات نشان داد که قدمت اسکلت به 4360 سال قبل از میلاد مسیح بر میگردد!
در طول تاریخ، از دانه های تخم مرغی شکل فیروزه ایرانی برای ساخت جواهر آلات و مرصع کاری اشیاء استفاده شده است. گفته می شود به دلیل نبود فناوری فرآوری، این سنگ ارزشمند هم اکنون از معادن ایرانی به صورت خام به ترکیــه صادر و پس از تراش و فرآوری، به نام سنگ فیروزه ترکی به جهانیان عرضه می شود و کشــورهایی چون چیــن، هند و ایتالیا نیز تلاش می کنند تا مرکزیت تجارت این کانــی زیبا را به دست آورند.
ا چه راه هایی می توان عمر فیروزه را افزایش داد؟
با استفاده از یکسری روش ها می توان کاری کرد که مدت زمان طولانی تری فیروزه اصلی خود را حفظ کرده و از انواع خواص آن بهره مند شوید. از جمله ی این روش ها می توان به قرار ندادن سنگ فیروزه در معرض مواد شیمیایی و شوینده های قوی و مواد الکلی، دور نگهداشتن این سنگ از خاک و گرد و غبار، تمیز و رسیدگی به سنگ فیروزه به طور مداوم، قرار ندادن سنگ در معرض مواد چرب و همچنین پوست چرب بدن، عدم تماس با مواد آرایشی و انواع کرم های پوست و غیره اشاره نمود. حتما به خاطر داشته باشید که از ایجاد خراش بر روی این سنگ جلوگیری کنید زیرا باعث می شود به سرعت سنگ های فیروزه ای شما خراب شوند و دیگر قابل استفاده نباشند. چنانچه هر یک از این نکات را در مورد سنگ فیروزه رعایت نمایید، می توانید برای مدت های طولانی از خواص این سنگ استفاده نموده و از زیبایی آن لذت ببرید. زمانی که رنگ فیروزه شما عوض می شود و به اصطلاح تغییر رنگ می دهد، یکی از نشانه های خراب شدن و از بین رفتن این سنگ می باشد. چنانچه در یکی از این سه فاکتور بافت، شجر و رنگ سنگ فیروزه کوچکترین آسیب و یا تغییری به وجود بیاید، کیفیت این سنگ از بین رفته و از ارزش آن کاسته می شود.
خواص درمانی سنگ های فیروزه ای
مهم‌ترینش دفع انرژی منفی هست خصوصا انرژی منفی رو که از فرد میگیره و فرد از اطرافیانش دریافت کرده که در اصطلاح عامیانه بهش چشم زخم یا چشم نظر میگن . فوق العاده سنگ آرامش بخشی هست استرس رو به شدت کاهش میده.بهترین هدیه برای خانم های باردار یا تازه فارغ شده هست اون افسردگی پس از زایمان و انرژی منفی ای رو که دارند چه به صورت روحی و چه به صورت جسمی دفع میکنه ، اعتماد به نفس رو افزایش میده ،حافظه رو افزایش میده ،بهبود عملکرد کبد و ریه داره باعث بهبود خواب شبانه و کاهش کابوس میشه ،علائم بی اشتهایی عصبی رو تسکین میده و برای آسم هم مناسبه. سنگ فیروزه از دیرباز تا به اکنون در درمان بسیاری از بیماری ها مورد استفاده قرار می گرفته است و دارای خواص درمانی زیادی می باشد. از جمله امراضی که از سنگ فیروزه برای درمان آنها استفاده می شود شامل؛ بیماری های مربوط به چشم ها، دستگاه تنفسی، معده، کبد، گلو درد، سیستم گردش خون و غیره می باشد. شاید برای شما نیز جالب باشد که سنگ های فیروزه ای با تغییر رنگ دادن و یا ترک برداشتن اقدام به مراقبت از شخص می نمایند و این یک ویژگی خارق العاده در این سنگ محسوب می گردد. این سنگ در درمان افسردگی و بیماری های روحی و روانی بسیار مثمر ثمر است و باعث تقویت قوای روح و روان می شود. چنانچه دارای استرس زیاد و یا کمبود اکسیژن می باشید می توانید از سنگ فیروزه کمک بگیرید و اثر شگرف آن را بر این امر تجربه نمایید. با ذکر تمامی این نکات لازم است بدانید، چنانچه سنگ های فیروزه ای خرد شوند و یا رنگشان از بین برود، تمامی خواص درمانی خود را نیز از دست می دهند. پس می بایستی چنانچه از سنگ فیروزه برای درمان بیماری های خود بهره می برید، در حفظ و نگهداری آن کوشا باشید. چنانچه در هنگام خواب کابوس می بینید و یا خواب های آشفته و سطحی دارید می توانید با استفاده از سنگ فیروزه به این آشفتگی ها و کابوس ها خاتمه بدهید. از سنگ فیروزه برای چاکرای پنجم بدن که همان گردن و گلو می باشد استفاده می کنند. لازم است بعد از استفاده از این سنگ برای چاکرا، آن را به مدت چند دقیقه زیر آب بگیرید. علاوه بر خواص درمانی که دارد ایرانیان از این سنگ برای در امان ماندن و محفوظ ماندن از شر چشم زخم نیز استفاده می کنند و اعتقاد دارند که رنگ آبی این سنگ تمامی انرژی های منفی را دور و انرژی مثبت را جذب می نماید.
سنگ فیروزه و خواص و کاربردهای آن
فیروزه فسفات آلمینیوم نیمه شفاف تا مات به رنگ ابی اسمانی یا سبز است که در آن مس وجود دارد.
این سنگ را به عنوان سنگ جواهر هزاره می شناسند.
نام فیروزه از واژه فرانسوی turquoise به معنی سنگ ترکی گرفته شده است زیرا برای اولین بار از ترکیه وارد اروپا شد.
رنگی که ما بدان فیروزه ای می گوییم پس از کشف این سنگ نامگذاری شد.
تاریخچه سنگ فیروزه
مصریان باستان از فیروزه به عنوان سنگ جواهر و سنگ تزئینی استفاده می کردند.
آرامگاه و مقبره شاه توتان هامون با فیروزه تزئیین شده است.
مصریان باستان اعتقاد داشتند که رنگ آبی سمبل احیای حیات است بنابراین فیروزه هم برای تزئینات و هم باورهای خرافی استفاده می شد.
آمریکایی های میانه موزاییک های فیروزه ای ساختند و چینی ها فیروزه را برای تزئینات استفاده کردند.
فیروزه توسط بومیان آمریکایی برای جواهرات و تزئین استفاده شد بعضی از آنها اعتقاد داشتند که فیروزه توانایی نگهداری و مراقبت دارد.
تیبتان ها به ویژگی های درمانی فیروزه اعتقاد داشتند و قرن ها آنرا جواهر ارزشمندی تلقی می کردند.
فیروزه Turquoise :
استفاده از سنگ فیروزه در ساخت طلا و جواهرات از 5500 سال قبل از میلاد رواج داشته است.
جواهرات فیروزه ای از جذابیت خاصی برخوردارند و این جذابیت ممکن است به دلیل سایه های آبی رنگ متفاوت آن ها و یا الگوها و طرح های متنوع
در جواهرات فیروزه ای و یا به دلیل یک جذابیت غیر قابل توصیف در آن ها باشد.
با این حال که در بسیاری از فرهنگ ها جواهرات فیروزه ای بیشتر به دلیل زیبایی آن ها مورد استفاده قرار می گیرند؛
اما در برخی از فرهنگ ها نیز عقایدی در رابطه با جواهرات فیروزه ای وجود دارد به این صورت که آن ها معتقدند که جواهرات فیروزه ای خواص سحرآمیز متنوعی دارند و
از آن ها می توان در پیشگیری از بیماری ها و یا درمان برخی از بیماری ها استفاده کرد.
ترکیبات سنگ فیروزه
از لحاظ ترکیبات شیمیایی فیروزه از فسفات مس و آلومینیوم تشکیل شده است.
مواد معدنی آبی رنگ بسیار کمیاب و بی نظیر هستند به همین دلیل سنگ جواهر فیروزه بسیار ارزشمند است و از قیمت بالایی برخوردار است.
جواهرات فیروزه ای آبی رنگ ممکن است تحت شرایط خاصی مانند قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نورخورشید، گرما، لوازم آرایشی و تعریق؛ تغییر رنگ دهند.
برخی از سنگ های فیروزه ای دارای رگه های مشخصی هستند که این رگه ها تحت تأثیر شرایط تشکیل این سنگ ها به وجود آمده است.
فیروزه هایی که به خوبی شکل گرفته اند و دارای منافذ کمتری هستند معمولا از دوام بیشتر و درخشش بالاتری برخوردارند.
مناطقی که فیروزه در آنها یافت می شود :
بهترین اشکال فیروزه عموما در مناطقی که دارای آب و هوای گرم و خشک هستند یافت می شود.
این نوع از فیروزه در
- جنوب غربی ایالات متحده،
- چین،
- شیلی،
- مصر،
- ایران،
- و مکزیک تولید می شود.
از اولین فیروزه های یافت شده در طول تاریخ می توان به فیروزه های به کار برده شده در جواهرات کشف شده در مصر اشاره کرد.
این فیروزه ها در یک مقبره سلطنتی که مربوط به 6000 سال قبل از میلاد است، به دست آمده است.
در واقع سنگ جواهر فیروزه را نمادی از طلسم قدرت، موفقیت و حمایت محسوب می کنند.
همچنین در طول هزاران سال از سنگ جواهر فیروزه برای محافظت در برابر شرارت ها و دفع کردن بدی ها و برای جذب شانس و بخت و اقبال نیک استفاده می شده است.
فیروزه در ایران
در امپراطوری فارسی باستان، سنگ جواهر فیروزه را در مچ دست و یا دورگردن می آویختند و از آن برای محافظت از خود در برابر مرگ غیر طبیعی استفاده می کردند.
استفاده از سنگ فیروزه در ایران در واقع یک میراث ملی است که آن را برای تزئین اشیاء، مساجد و دیگر ساختمان های مهم در داخل و خارج کشور مورد استفاده قرار می دادند.
فیروزه یک کانی مات است که در رنگ های زیبایی از آبی، سبز، زرد وجود دارند.
این سنگ گرانبها از قدمت بسیار زیادی نیز برخوردار است.
از دوران باستان تا کنون، سنگ فیروزه برای خاتم کاری و هم چنین در ساخت جواهرات کاربرد داشته است.
سنگ فیروزه نماد ملی ایرانی ها محسوب می شود و همواره در تاریخ و فرهنگ ایران به آن اشاره شده است. انتخاب نام فیروزه به دورانی که مسیر راه ابریشم از ایران و ترکیه می گذشت و ترکیه دروازه اروپا محسوب می شد،باز میگردد. فیروزه هایی که از طریق ترکیه وارد ایران می شد به نام (Turkish Stone) به معنی سنگ ترکی شهرت گرفت البته بعدها به نام (Turquoise) در بین تجار جواهر دادو ستد می شد. فیروزه یک فسفات آبدار مس آلومینیوم است. در طبیعت با رنگهای آبی آسمانی، آبی متمایل به سبز، سبز و سبز متمایل به خاکستری دیده می شود. در بین آن ها رنگ آبی آسمانی یکدست از ارزش و محبوبیت بالایی برخوردار است. البته رنگ آبی یکدست آن کمیاب است؛ بیشتر فیروزه ها حاوی ناخالصی هایی هستند که به صورت رگه ای در سنگ ظاهر می شود مانند رگه های قهوه ای رنگ به دلیل وجود کانی لیمونیت، رگه های خاکستری سیر به دلیل وجود ماسه های ریز و رگه های سیاه رنگ به دلیل وجود اکسید منگنز که در سنگ دیده می شوند. عامل رنگ دهنده فیروزه وجود عنصر مس و آهن می باشد که نسبت به حضور بیشتر هر کدام رنگ سنگ نیز تغییر می کند. فیروزه سنگی نسبتاً نرم و حساس است. در صورتی که برای مدت طولانی استفاده شود رنگ آن کمرنگ می شود. به همین دلیل برای محافظت از رنگ فیروزه آن را در داخل رزین غوطه ور می کنند تا تمام خلل و فرج های سنگ پر شود و در اصطلاح آن را آب بندی می کنند. در مواقعی برای بهتر شدن رنگ فیروزه به رزین رنگ اضافه می کنند.
فیروزه در مقابل اسیدها، حرارت، آب گرم، چربی، مواد آرایشی، مواد شوینده و نور آفتاب بسیار حساس بوده و تغییر رنگ می دهد. برای مثال اگر فیروزه ی آبی رنگ را تا دمای ۲۵٠درجه سانتی گراد حرارت دهیم، به رنگ سبز تبدیل می شود. کانی هایی مانند کریزوکولا، واریسیت، لازولیت، آمازونیت، ورسکایت، دومورتیریت شبیه فیروزه هستند.
از تولید کنندگان بزرگ فیروزه می توان به کشورهای ایران، مصر، ازبکستان، چین، مکزیک، آمریکا، شیلی و روسیه اشاره کرد.
اعتقادات: سنگ مقدسی است که خوشبختی و کامیابی را به ارمغان می آورد و مانع از فقر و تنگدستی می شود؛ همچنین مالکش را در برابر حوادث، مشکلات و چشم زخم محافظت می کند.
اسامی دیگر: کالائیت Callaite، سنگ ترک Turkey Stone.